PANİK ATAK

Panik atak en sık karşılaşılan ruhsal problemlerden biridir. Yapılan çalışmalara göre toplumdaki her 10 kişiden biri hayatı boyunca en az bir kez panik atak geçirmiştir.

Panik atak nöbeti sırasında karşılaşılan en tipik belirti sonunun geldiği düşüncesidir. Buna yoğun endişe ve dehşet duygusu eşlik eder. Panik ataksırasında kişi fiziksel olarak da bir takım rahatsızlıklar hissetmektedir. Nefeste daralma, boğulacakmış gibi olma, kalp çarpıntısı ve kalpte sıkışma, göğüste ağrı ya da sıkıntı hissi, titreme, ter basması, mide bulantısı, baş dönmesi en çok karşılaşılan fiziksel şikayetlerdendir. Bunlara bağlı olarak kişi, o an kalp krizi geçirmekte olduğu, bayılacağı ya da öleceği, aklını kaçıracağı ya da kontrolünü kaybedeceği hissine kapılır ve yoğun bir korku duyar.

Panik atak bir anda ortaya çıkar ve kısa bir süre içinde (yaklaşık 10dk) semptomlar zirveye ulaşır. Sonrasında ise herhangi bir müdahale yapılmadan kendiliğinden kademeli olarak hafifler. Semptomlarla birlikte bir ölüm korkusu, felaket düşünceleri ve kaçma isteği kendini baş gösterir. Panik atak yaşayan kişiler bu durumu çok korkutucu ve dehşet verici olarak tanımlar. Hatta öyle korku verici bir deneyimdir ki kişi bir kez panik atak geçirdikten sonra yeniden panik atak geçirme korkusuyla birçok şeyden kaçınır hale gelir.

İlk kez panik atak geçiren kişiler genellikle hastane acil servislerine başvururlar. Yaşadıkları durumun fiziksel bir takım sorunlardan kaynaklandığına (örneğin; kalp problemleri) inanma eğilimindedirler. Gerekli tetkikler yapılıp biyolojik herhangi bir sorunun olmadığı açıklansa dahi fiziksel bir sorun aramaya devam ederler. Ayrıca atak aniden ve beklenmedik zamanlarda ortaya çıkabildiği için her an tetikte hissederler. Yaşanabilecek yeni ataklardan korunmak ve belirsizlikten kurtulmak için bir takım çıkarsamalar yapalar. Örneğin, kişi ilk atağını bir alışveriş merkezinde ya da sinema da geçirdiyse panik atağı kalabalık ve kapalı mekanların tetiklediği çıkarsaması yapabilir. Böylece bu tip yerlere gitmekten kaçınarak kendini panik ataklardan koruyabileceğine inanır. Ancak bu yöntem kişide az da olsa rahatlama duygusu yaratsa bile, hayatını kısıtlamasına yol açmakta ve panik atakları engellemede de çoğunlukla başarısız olmaktadır. Bu konuda belirtilmesi gereken en önemli nokta panik atak tedavisinin mümkün olduğu ve psikoterapi başarısının oldukça yüksek olduğudur. Kısa süreli bir psikoterapi ile panik ataktan kurtulmak mümkündür.

Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Aşağıda panik atak için belirlenmiş olan tanı ölçütleri yer almaktadır. Eğer bu öçlüklerden 4 ya da daha fazlasının birden görüldüğü ve 10 dk içinde zirveye ulaştığı bir dönem yaşandı ise, bunun bir panik atak nöbeti olduğunu söyleyebiliriz.

• Çarpıntı, kalp hızını duyumsamama ya da kalp hızında artma olması
• Terleme
• Titreme ya da sarsılma
• Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi hissetme
• Soluğun kesilmesi
• Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi
• Bulantı ya da karın ağrısı
• Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi hissetme
• Derealizasyon (gerçek dışılık duyguları) ya da depersonalizasyon (benliğinden ayrılmış gibi hissetme)
• Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu
• Ölüm korkusu
• Parestezi (vücutta uyuşma karıncalanma duyumları)
• Üşüme, ürperme ya da ateş basması

Panik Atak Türleri

Panik atağın başlaması ve duruma bağlı tetikleyicilerin olup olmamasıyla ilgili olarak panik atak çeşitli alt türlere ayrılmaktadır.

Beklenmedik panik ataklarda; atağın başlangıcına durumsal bir etken eşlik etmez birden ve kendiliğinden ortaya çıkar.

Duruma bağlı panik ataklarda; panik atak hemen her zaman belli bir duruma bağlı olarak, o durumla karşılaşıldığında ya da o durumla karşılaşılacağı beklentisiyle ortaya çıkar.

Durumsal yatkınlık gösteren panik ataklarda; panik atak belli bir duruma, tetikleyiciye bağlı ortaya çıkabildiği gibi, tetikleyicinin olmadığı durumlarda ya da tetikleyiciyle karşılaşıldıktan bir süre sonra da ortaya çıkabilir.